Σύντομη περίληψη
Η ταινία «Nata per te – Γεννημένη για σένα» είναι μια ιταλική ταινία σε σκηνοθεσία του Fabio Mollo, που βγήκε στους κινηματογράφους της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 2023. Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του Luca Trapanese και του Luca Mercadante, που δημοσιεύθηκε από τις Εκδόσεις Giulio Einaudi, Torino 2018, και διηγείται τα γεγονότα που οδήγησαν τον Luca Trapanese να υιοθετήσει την κόρη του Alba.
Η ταινία ξεκινάει δείχνοντας δύο παράλληλες ζωές, οι οποίες κάποια στιγμή διασταυρώνονται: Σε ένα νοσοκομείο της Νάπολης, ένα μωρό με σύνδρομο Down εγκαταλείπεται από τη βιολογική του μητέρα. Όταν η νοσοκόμα πρέπει να διαλέξει ονοματεπώνυμο για το κοριτσάκι, κοιτάζει έξω από το παράθυρο και αποφασίζει να την αποκαλέσει «Alba Stellamia» (Αυγή Αστέρι-μου).
Ο Luca Trapanese είναι ένα ομοφυλόφιλο αγόρι από τη Νάπολη. Υπήρξε στο παρελθόν ιεροσπουδαστής, δηλαδή υποψήφιος κληρικός της Καθολικής Εκκλησίας, και ιεραπόστολος στην Αφρική. Αποφάσισε όμως να εγκαταλείψει την ιερατική του κλήση εξαιτίας της ομοφυλοφιλίας του. Παρέμεινε πολύ πιστός χριστιανός και δραστήριος στην ενορία του. Ασχολείται τώρα με τον εθελοντισμό σε άτομα με ειδικές ανάγκες και μάλιστα έχει ιδρύσει ο ίδιος τον μη-κερδοσκοπικό οργανισμό κοινωνικής ωφέλειας για άτομα με αναπηρία «A Ruota Libera». Εδώ και αρκετό καιρό έχει συνάψει σχέση με τον Lorenzo. Επειδή και οι δύο επιθυμούν να γίνουν γονείς, ο Luca έχει υποβάλει πολλές φορές αίτημα στο Δικαστήριο Ανηλίκων της Νάπολης προκειμένου να υιοθετήσει παιδί, αλλά σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία, που επικρατεί από το 1983, έχουν δικαίωμα υιοθεσίας μόνο τα ετερόφυλα ζευγάρια, εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις. Τα ομόφυλα ζευγάρια δεν μπορούν να υιοθετήσουν παιδί, δίνεται όμως η δυνατότητα στις μονογαμικές οικογένειες να αναλαμβάνουν την ανάδοχη επιμέλεια ενός παιδιού με σοβαρά προβλήματα υγείας, και έτσι ο Luca αποδέχεται πρόθυμα αυτή τη δυνατότητα.
Ο Luca μαθαίνει για την ύπαρξη και την κατάσταση της Alba και αποφασίζει να φροντίζει το κοριτσάκι. Το Δικαστήριο Ανηλίκων της Νάπολης συνεχίζει να λαμβάνει αρνητικές απαντήσεις από ετερόφυλα ζευγάρια για την υιοθεσία της Alba. Ο Lorenzo θα ήθελε να βρει άλλους τρόπους για να γίνει γονιός, όμως ο Luca έχει αποφασίσει να υιοθετήσει συγκεκριμένα την Alba. Αυτό οδηγεί σε ρήξη τη σχέση των δύο αγοριών. Έχοντας μείνει ελεύθερος, ο Luca συναντά τη δικηγόρο Teresa Ranieri και της εξηγεί την κατάστασή του. Ενώ παραδέχεται ότι υπάρχουν λίγες ελπίδες για τη συγκεκριμένη υιοθεσία, η Teresa υπόσχεται να τον βοηθήσει σε συνεργασία με τη δικαστή Livia Gianfelici και του προτείνει να ζητήσει μακροχρόνια ανάδοχη επιμέλεια αντί υιοθεσίας. Αφού η Alba απορρίπτεται ξανά από πιθανούς θετούς γονείς, ο Luca προσφέρεται να έχει το παιδί σε προσωρινή ανάδοχη επιμέλεια για ένα μήνα.
Όσο επιτυχημένη κι αν είναι η ανάδοχη τοποθέτηση, ο Luca ενοχλείται από το γεγονός ότι η περίπτωσή του έχει αναφερθεί στις εφημερίδες ως σκανδαλώδης εξαιτίας της ομοφυλοφιλίας του και μετατρέπεται σε πολιτικό ζήτημα. Η δικηγόρος Teresa προτρέπει τον Luca να δημοσιοποιήσει την περίπτωσή του και να αγωνιστεί νομικά εναντίον του Δικαστηρίου Ανηλίκων της Νάπολης με τη βοήθεια της κοινής γνώμης. Η Teresa έχει την ευκαιρία να συζητήσει με την δικαστή Livia για την ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με την υιοθεσία από άγαμα πρόσωπα και η δικαστής, παρόλο που ήταν διστακτική μέχρι τότε, αποφασίζει εντέλει να εγκρίνει την υιοθεσία της Alba από τον Luca. Έτσι η Alba Stellamia γίνεται η Anna Trapanese και ο Luca γίνεται ο πρώτος άγαμος ομοφυλόφιλος που υιοθετεί ένα κοριτσάκι στην Ιταλία.
Κριτική αποτίμηση
Η ταινία «Nata per te – Γεννημένη για σένα» είναι μια ταινία η οποία, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται να αφηγείται τη δύσκολη ιστορία του Luca Trapanese, ο οποίος θέλει να γίνει γονιός της Alba, μωρού με σύνδρομο Down. Βγαίνει στους κινηματογράφους σε μια εποχή όπου η συζήτηση για τις υιοθεσίες από άγαμους και ομόφυλα ζευγάρια είναι αρκετά έντονη. Με μία πρώτη ματιά φαίνεται να είναι μια ταινία διαμαρτυρίας ενάντια σε μια ομοφοβική κοινωνία, η οποία κάνει άδικες διακρίσεις σε βάρος των ομοφυλόφιλων πολιτών. Κατά τη γνώμη μου, η παρούσα ταινία είναι μια καταγγελία κατά της κοινωνίας που δεν αποδέχεται τα άτομα με αναπηρία γενικά. Ο απόλυτος πρωταγωνιστής αυτής της ταινίας είναι η μικρή Alba. Αυτό το κοριτσάκι εγκαταλείπεται στο νοσοκομείο από τη βιολογική του μητέρα αμέσως μετά από τη γέννησή του. Αιτία της εγκατάλειψης δεν είναι η κακή οικονομική κατάσταση της βιολογικής μητέρας, αλλά η κατάσταση της υγείας του μωρού: το νεογέννητο κορίτσι έχει σύνδρομο Down. Κατά κάποιον τρόπο «φταίει» το ίδιο γι’ αυτή την εξέλιξη των πραγμάτων, επειδή απλά γεννήθηκε έτσι.
Οι διακρίσεις σε βάρος ενός παιδιού με αναπηρία είναι μια θλιβερή πραγματικότητα στην κοινωνία μας ακόμα και σήμερα. Στην ταινία επαναλαμβάνεται συχνά η σκηνή όπου τα διάφορα ζευγάρια αρνούνται να υιοθετήσουν αυτό το κοριτσάκι, επειδή είναι με σύνδρομο Down. Φαίνεται περίεργο πώς αυτά τα ζευγάρια τα οποία κάποτε είχαν αποφασίσει να υιοθετήσουν ένα παιδί, και μάλιστα μπήκαν σε περίπλοκες νομικές διαδικασίες για την υιοθεσία, εντέλει αρνήθηκαν να υιοθετήσουν τη μικρή Alba, απλώς και μόνο επειδή το παιδί αυτό δεν είναι τέλειο. Συνεπώς ένα τέτοιο παιδί δεν αξίζει να υιοθετηθεί… Αυτό το κοριτσάκι το οποίο, όπως όλα τα παιδιά στον κόσμο, χρειάζεται την ανιδιοτελή αγάπη ενός πατέρα και μιας μητέρας για να μεγαλώσει φυσιολογικά, τελικά δίδεται σε ένα γενναιόδωρο και αλτρουιστικό αγόρι, το οποίο διατέθηκε να αναλάβει αυτή την μεγάλη αποστολή, να δίνει ζωή σε μια ζωή.
Προσωπικά δεν έχω την πρόθεση να κρίνω τον Luca για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του, όμως επαινώ την ακλόνητη επιμονή του να θέλει να κάνει καλό σε ένα κοριτσάκι, το οποίο ουσιαστικά απορρίπτεται από την κοινωνία. Η μόνη μου αμφιβολία είναι αν η επιλογή αυτή του Δικαστηρίου Ανηλίκων της Νάπολης να δώσει αυτό το παιδί για υιοθεσία σε έναν μόνο άντρα, είναι αντικειμενικά μια σωστή επιλογή για το καλό του μωρού ή πρόκειται για μια απλή, γρήγορη και βολική τακτοποίηση, για το συμφέρον των θεσμών και της κοινωνίας γενικότερα. Θεωρώ απαράδεκτη τη συμπεριφορά των ετερόφυλων ζευγαριών που αρνήθηκαν να υιοθετήσουν την Alba, αλλά αυτό δεν αναιρεί την επιφύλαξή μου για την υιοθεσία του παιδιού από έναν μόνο άντρα, ανεξαρτήτως του σεξουαλικού προσανατολισμού του. Πράγματι, θεωρώ ότι ένα τόσο μικρό παιδί χρειάζεται μια μητέρα και έναν πατέρα μαζί, για να μεγαλώσει φυσιολογικά. Τελικά, μόνο ο χρόνος θα μπορέσει να δώσει απάντηση στην αμφιβολία μου. Στην ταινία νομίζω ότι η ομοφυλοφιλία του Luca γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης για πολιτικούς λόγους, προκειμένου να αποκτήσει μεγαλύτερο ακροατήριο και δημοσιότητα, εις βάρος όμως του αληθινού κοινωνικού μηνύματος που είναι η απόρριψη από την κοινωνία των ατόμων με αναπηρία ήδη από τη γέννησή τους.