Ο τρίτος εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν έχει πλήξει τρομερά ολόκληρη τη χώρα, αλλά ιδιαίτερα την τοπική Καθολική Εκκλησία, η οποία – σύμφωνα με το ποντιφικό ίδρυμα ” Aid to the Church in Need” (ACN) – δεν έχει κανέναν ιεροσπουδαστή και έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί από τη χώρα.
Από τις 15 Απριλίου 2023 έχουν ξεσπάσει ένοπλες συγκρούσεις στο Σουδάν μεταξύ του στρατού, υπό τη διοίκηση του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν, και των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), μιας παραστρατιωτικής ομάδας υπό την ηγεσία του Μοχάμεντ “Χεμεντί” Χαμντάν Νταγκάλο, αντιπροέδρου της χώρας.
Οι δύο πλευρές καθήλωσαν από κοινού το μεταβατικό καθεστώς, το οποίο δημιουργήθηκε μετά την ανατροπή του δικτάτορα Ομάρ αλ Μπασίρ το 2019. Μόλις επιτεύχθηκε ο στόχος τους, ο σουδανικός στρατός και η RSF συγκρούστηκαν για τον έλεγχο του πλούτου της χώρας, ιδίως για τον χρυσό και το πετρέλαιο.
Ο Χαμντάν είναι ιδιοκτήτης πολλών ορυχείων χρυσού στο βόρειο τμήμα της χώρας. Το 2022, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το Σουδάν εξήγαγε σχεδόν 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρυσό (41,8 τόνους), καθιστώντας το τον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό αυτού του πολύτιμου μετάλλου στην Αφρική.
Η στρατιωτική πλευρά της σύγκρουσης ελέγχει ακίνητα και εταιρείες κάθε είδους, τα οποία αρνούνται να παραδώσουν σε μια πολιτική κυβέρνηση που δεν ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντά τους. Σύμφωνα με το ACN, καμία από τις εμπόλεμες πλευρές δεν είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει και το μέλλον του εμφυλίου πολέμου μοιάζει δυσοίωνο.
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, περισσότεροι από 13.900 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της βίας και περισσότεροι από 8,1 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους (1,8 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα), σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Αυτή η τραγική κατάσταση έχει μειώσει την παρουσία της Καθολικής Εκκλησίας στο Σουδάν “σχεδόν στο μηδέν”, σύμφωνα με το ποντιφικό ίδρυμα. Η Kinga Schierstaedt, επικεφαλής των προγραμμάτων του ACN στο Σουδάν, σημείωσε ότι πριν από τον πόλεμο, οι καθολικοί αντιπροσώπευαν μόνο το 5% του πληθυσμού. Η Καθολική Εκκλησία “ήταν ανεκτή και μπορούσε να λειτουργεί κάποια νοσοκομεία και σχολεία, αν και δεν της επιτρεπόταν να διακηρύσσει ανοιχτά την πίστη”, είπε. Περισσότερο από το 90% του σουδανικού πληθυσμού πρεσβεύει το σουνιτικό Ισλάμ ως θρησκεία.
Μετά την ανατροπή του δικτάτορα Αλ Μπασίρ, ορισμένες εγγυήσεις θρησκευτικής ελευθερίας βελτιώθηκαν στην αφρικανική χώρα, όπως η κατάργηση διαφόρων ποινών που επιβάλλονται από τον ποινικό κώδικα της Σαρία (ισλαμικός θρησκευτικός νόμος που ρυθμίζει όλες τις δημόσιες και ιδιωτικές πτυχές της ζωής).
Το ACN εξήγησε ότι ο σουδανικός λαός θεωρούσε πάντα την Εκκλησία ως “ασφαλές καταφύγιο” και ότι όταν ξέσπασε ο πόλεμος πολλοί κατέφυγαν σε εκκλησίες. Ωστόσο, πολλοί ιεραπόστολοι και θρησκευτικές κοινότητες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, με αποτέλεσμα ενορίες, νοσοκομεία και σχολεία να σταματήσουν να λειτουργούν. Το προπαρασκευαστικό ιεροσπουδαστήριο του Χαρτούμ έκλεισε επίσης τις πόρτες του. Ορισμένοι ιεροσπουδαστές κατάφεραν να διαφύγουν στη γειτονική χώρα του Νοτίου Σουδάν, όπου συνεχίζουν την εκπαίδευσή τους. Πολλοί χριστιανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα με τα πόδια ή μέσω του Νείλου, για να καταλήξουν σε καταυλισμούς προσφύγων, όπου η επιβίωση “είναι μια καθημερινή μάχη”.
Ενώ η συνέχιση της ύπαρξης της Εκκλησίας στο Σουδάν είναι υπό αμφισβήτηση, υπάρχουν ελπιδοφόρα σημάδια ότι η καταστροφή δεν θα είναι ολοκληρωτική: “Δεκαέξι νέοι χριστιανοί βαπτίστηκαν στο Πορτ Σουδάν κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας του Πάσχα και 34 ενήλικες έλαβαν το χρίσμα στο Κόστι. Πρέπει λοιπόν να κρατήσουμε την ελπίδα ζωντανή μέσα στο σκοτάδι”, δήλωσε ένας από τους εταίρους του προγράμματος του ACN στη χώρα.